Als je aan Bethlehem denkt, denk je wellicht direct aan de geboorte van het kindeke Jezus. Je herinnert je het kerstverhaal en je ziet een levende kerststal voor je. Je neemt bijna aan dat het dorp overspoelt is door ezels en wijzen uit het Oosten. Well think again. Deze stad in de Westelijke Jordaanoever (in Palestina) heeft zeker een verhaal te vertellen, maar dat gaat niet alleen over de geboorte van Jezus.

Bethlehem ligt pak hem beet 10 kilometer van Jeruzalem. Bus 231 brengt je van de Damascus Gate in Jeruzalem naar checkpoint 301 die je toegang geeft tot de Westelijke Jordaanoever. In tegenstelling tot de Palestijnen, kun je als toerist makkelijk van de ene naar de andere kant van het checkpoint. Je paspoort wordt gecontroleerd en je bagage wordt gecheckt. Mocht je voor een dagje naar Bethlehem gaan, vergeet dan dus niet je paspoort mee te nemen. Let er op dat je niet met een Israëlische huurauto het Palestijnse gebied in kunt.

Bethlehem is de meest toeristische stad in Palestina, maar ondanks dat zie je al snel een groot verschil met Israël. Het is een stuk armer en ruiger. En de stad vertelt een droevig verhaal.

Als je de stad inloopt, wordt je direct geconfronteerd met de enorme muur die in de stad staat. Deze muur scheidt Israël van Palestina en wordt 24 uur per dag beveiligd door Israëlische soldaten. De muur is echter een symbool geworden van onderdrukking. Het staat vol met politieke boodschappen en kleurrijke portretten. Neem rustig de tijd om het allemaal in je op te nemen en laat je meenemen door de verhalen van de inwoners. Die persoonlijke verhalen geven je meer inzicht in het conflict en vertellen je wat het met de mensen daar doet. Je ziet de strijd, het verdriet en de machteloosheid van de inwoners hier. Vaak kom je hier ook al mensen tegen die je graag meer vertellen over het leven in Bethlehem.

Je kunt ook zelf iets op de muur zetten. Tegenover de muur zit een winkel waar je spuitbussen en een ladder kunt huren. Dit vind je net naast het hotel van Banksy; The Walled off Hotel.

En dat gaf je gelijk al een hint naar het volgende punt. Niet zomaar iedereen heeft een doodle op de muur getekend. Het is ook een plek waar kunstenaars zoals Banksy hun statement hebben gemaakt. Banksy is verzot op Bethlehem en heeft de stad voorzien van meerdere pieces of art. En die maken altijd een statement. Ze hangen door de gehele stad en er is altijd wel een lokale taxichauffeur die je ze wil laten zien.

Als je iets verder de stad ingaat via de muur kom je in het oude vluchtelingenkamp Camp Aida. Dit kamp is in 1950 opgericht en er wonen momenteel nog steeds ongeveer 5000 mensen. Een (wandel)tocht door deze wijk is erg indrukwekkend, maar ook erg verdrietig.

Dit kamp lijkt mijlen ver weg van Jeruzalem, dat slechts enkele kilometers verderop ligt. Er heerst hier veel armoede en de werkloosheid is er groot. De mensen hier hebben weinig rechten en dit lijdt af en toe tot rellen met de Israëlische soldaten. Ze zeggen dat hen de sleutel tot de stad is ontnomen, maar gaan ervan uit dat ze die ooit weer terugkrijgen.

Het kamp ligt naast de muur en de tekeningen op de muur spreken boekdelen. Ook vind je hier soms nog munitie van een uit de hand gelopen rel. Iets waar wij ons eigenlijk helemaal niks bij voor kunnen stellen.

Het is misschien ironisch dat dit verhaal zich juist voltrekt op een plek die voor veel mensen wordt gezien als een plek waar hoop werd geboren. Want Bethlehem is natuurlijk ook de plek waar Jezus Christus ter wereld kwam. En dit heeft de geschiedenis van de mensheid voor eeuwig veranderd.

Ook als je niet gelovig bent, zoals ondergetekende, is het wel heel bijzonder om op de plek te zijn waar zoveel over geschreven is en wat zo’n impact heeft gehad op de wereldbevolking.

Daarom moet je zeker naar de Geboortekerk van Jezus. Hier in een grot onder de kerk is de beste man ter wereld gekomen. Toegang tot de kerk is volledig gratis. En als je wilt weten waar zij toch die engelen hoorden zingen, dan moet je even een bezoekje brengen aan de Shepherd’s Fields. Strikt praktisch genomen, zie je alleen een kerk, dus het is indrukwekkender als je voor een bezoekje aan Bethlehem je Bijbelse kennis even hebt opgefrist.

Is het wel veilig?

Ik noemde natuurlijk al even de rellen en dat is helaas nog steeds de realiteit. Door het tragische conflict tussen Israël en Palestina is het nog steeds onrustig in deze stad (en andere steden in Palestina). Wat ons op viel, was dat de mensen erg open zijn om dit met je te bespreken en je ook goed informeren over eventuele onrusten. De onrusten vinden vaak in 1 enkele straat plaats en zijn vaak van te voren aangekondigd. Hierdoor weet je goed wanneer je waar (niet) moet zijn. Luister dus goed naar de lokale bevolking en vraag als je twijfelt. De mensen zijn heel benaderbaar en vriendelijk. Ze waarderen je komst heel erg en houden je daarom graag in veiligheid. Dit kun je ook in mijn artikel over veiligheid in Israël lezen.

Bethlehem is ook een goede uitvalsbasis om een bezoek te brengen aan Hebron, Jericho of Ramallah. Je kunt een dagje naar Bethlehem gaan vanuit Jeruzalem, maar het heeft ook goede hotel en restaurantmogelijkheden voor een langer verblijf.

Bethlehem is vooral indrukwekkend om zijn verhaal. Als genoeg mensen dit verhaal leren kennen en vertellen, wordt het misschien op een dag weer een verhaal van hoop. Zoals het ooit begonnen is.